نور لازم برای رشد گیاهان：

نور از جمله نیازهای اساسی گیاهان برای رشد و نمو و گلدهی می باشد. در بسیاری از شرایط امکان بهره مندی از نور خورشید امکان پذیر نیست که از جمله این موارد می توان به پرورش گیاهان در آپارتمان ها و منازل مسکونی می توان اشاره نمود. نور و سیستم های روشنایی باغبانی، اجازه گسترش فصل رشد و ارائه گیاهان با معادل های داخلی نور خورشید را به شما می دهند. این یک مزیت بزرگ برای کسانی است که می خواهند در طول سال گل های طبیعی ، سبزیجات و گیاهان دیگر داشته باشند. نور مصنوعی یک راه عالی برای شروع پرورش گیاهان شما می باشد.

۳ نوع اصلی از سیستم های روشنایی باغبانی وجود دارد.

۱- روشنایی HID:

روشنایی HID کارامدترین راه برای تبدیل الکتریسیته به نور است که در دسترس مصرف کننده قرار می گیرد. دو نوع روشنایی HID وجود دارد :

۱ – متال هالید (MH):

لامپ متال هالید میزان زیادی نور در طیف آبی تولید می کند.  این رنگ از نور رشد گیاه را ترویج می دهد و برای رشد برگ های سبز عالی است و گیاهان را متراکم نگه می دارد. این نوع که به عنوان منبع نور اصلی استفاده می شود بهترین نوع نور است (در صورت عدم و یا کم بودن نور طبیعی خورشید).. متوسط طول عمر آن حدود ۱۰۰۰۰ ساعت است. لامپ فراتر از این زمان روشن خواهد بود اما با توجه به کاهش تدریجی نور، دیگر ارزشی ندارد و در نهایت می سوزد. اگر شما لومن خود را در هر واحد انرژی مصرف شده مقایسه کنید ، هالید های فلزی در هر وات تا ۱۲۵ لومن تولید می کند و چراغ های فلورسنت استاندارد در هر وات ۳۹ لومن و لامپ های رشته ای استاندارد ۱۸ لومن در هر وات تولید می کنند.

۲ – سدیم فشار بالا (HPS):

لامپ های سدیمی با فشار بالا،  نور قرمز-نارنجی منتشر می کنند. این گروه از نورها محرک هورمون ها در گیاهان هستند و باعث افزایش گلدهی و جوانه زنی می شوند. آن ها بهترین چراغ رشد در دسترس برای روشنایی ثانویه یا مکمل هستند (می توان همزمان با نور خورشید از این چراغ ها استفاده کرد). این حالت برای برنامه های رشد گلخانه ای بسیار ایده آل است.
این روشنایی دارای دو ویژگی می باشد که انتخاب آن مقرون به صرفه است. طول عمر متوسط آن ها دو برابر هالیدهای فلزی است اما پس از ۱۸۰۰۰ ساعت استفاده، آن ها شروع به دریافت برق بیشتری می کنند در حالی که به تدریج نور کمتری تولید می کنند. لامپ های HPS 140 لومن در هر وات تولید می کنند. نقطه ضعف آن ها این است که در طیف آبی کمبود دارند. اگر یک باغبان رشد یک گیاه را زیر نور لامپ HPS شروع کند، رشد عمودی چشمگیری را می بیند. بوته گیاهانی که رشد نازک و دراز دارند را قبل از این که زیر نور ثابت رشد کند، در هیچ زمانی نباید هرس کنید. به جز استفاده از چراغ HPS در گلخانه، باید از یک منبع نور که طیف آبی هم از خود ساطع می کند استفاده کرد. منابع نور که دارای خروجی بالا در طیف آبی هستند مانند نور خورشید و لامپ های MH می توانند هرگونه کمبود لامپ های HPS را جبران کنند.

۳-چراغ های فلورسنتی برای رشد گیاهان

تا همین اواخر، چراغ های فلورسنت تولید کمی داشته اند و بیش از حد بزرگ بودند و بیشتر برای شروع رشد نهال ها از آن ها استفاده می شد. طیف کامل چراغ های فلورسنت CFL و T5 تغییر کرده است. در ۷۵ تا ۹۰ لومن در هر وات ، این چراغ ها انرژی کارامد و موثری دارند، به ویژه زمانی که چندتا از آن ها استفاده می شود. چراغ های فلورسنتی دارای خواص تفسیر رنگ بهتر و تولید حرارت کمتر از لامپ های رشته ای و لامپ های HID هستند. این باعث می شود که بتوان آن ها را در نزدیک گیاهان قرار داد (در عرض چند اینچ) . توصیه می شود که این چراغ ها را برای گرفتن نتیجه بهتر، بیشتر از چند فوت از گیاهان قرار ندهند. لامپ های ۲۷۰۰k تا ۳۰۰۰k طیف نور قرمز تولید می کنند که باعث ترویج گل می شود. لامپ های ۵۰۰۰k تا ۶۵۰۰k طیف نور آبی تولید می کنند که باعث رشد کلی گیاه سبز می شود.
لامپ های T12 استاندارد طیف کامل، برای  نهال ها و شروع رشد خوب هستند و برای بعضی گیاهان مانند بنفشه آفریقایی که برای رشد به نور کم نیاز دارند مناسب است. این چراغ ها کارامد نیستند و چراغ های T5 که یک منبع نور بهتر برای جوانه زنی و گلدهی هستند جایگزین آن ها شده اند.

لامپ های رشته ای برای رشد گیاه

این چراغ ها بسیار ارزان هستند ولی بسیار ضعیف و ناکارامد برای گیاهان می باشند. در بهترین حالت می توان از آن ها به عنوان نور مکمل برای گیاهان خانگی استفاده کرد. لومن تولید شده از این چراغ ها در مقایسه با چراغ های HID و فلورسنت بسیار کم است. چراغ های جدید CFL 40 وات به اندازه یک لامپ رشته ای ۱۵۰ وات نور تولید می کنند. این لامپ ها برای صرفه جویی در انرژی در ۶۰ روز اول استفاده می شوند.

لامپ های LED:

چراغ های LED جدید ترین گزینه روشنایی برای گیاهان هستند. این ها کارامدترین و جالب ترین چراغ های در دسترس برای رشد گیاهان هستند. انواع مختلفی از چراغ های LED مورد آزمایش قرار گرفته است و هیچ کدام بهتر از چراغ های فلورسنت ارزان تر با وات مشابه نبودند.. این لامپ ها برای گیاهانی که می خواهید دیده شوند توصیه نمی شوند چون وقتی چراغ ها روشن هستند ظاهر گیاهان غیر طبیعی به نظر می رسد.

منابع تامین نور مصنوعی برای رشد گیاهان：

اولین المانی که در تامین نور مصنوعی در فضاهای داخلی  به ذهن خطور می کند استفاده از لامپ ها ی   رشته ای (التهابی) می باشد. باید دانست این نوع لامپها منبع مناسبی برای تامین نور در گیاهان نیستند زیرا لامپهای رشته ای منبع امواج قرمز بوده و از نظر نور آبی ضعیف هستند، هم چنین گرمای زیادی از خود ساطع می نمایند و در صورت استفاده باید  فاصله مناسبی با گیاه داشته باشند تا گرمای ایجاد شده برگهای گیاه را نسوزاند . از طرفی با افزایش فاصله، شدت نوری که به گیاه می رسد کاهش یافته و بدین ترتیب کارآیی لازم را نخواهند داشت.
لذا لامپ های فلورسنت (مهتابی) کاربردی ترهستند ، مضاف بر آنکه طول عمر آنها نیز به نسبت بیشتر است. لامپ های فلورسنت منیع نور آبی بوده و نور قرمز مورد نیاز گیاه را نمی توانند تامین کنند. برای رفع این نقیصه و رشد بهینه گیاه، از نور طبیعی و یا سایر منابع نور مصنوعی(لامپ های رشته ای) استفاده نمایید. بطور کلی نسبت ۳ به ۱۰ از لامپ رشته ای به لامپ مهتابی(یعنی در برابر هر ۱۰۰ وات نور مهتابی، ۳۰ وات نور لامپ رشته ای ) ، توازن مناسبی بین نور قرمز و آبی مورد نیاز جهت رشد بهینه گیاه را فراهم می سازد.
در حال حاضر لامپ های مهتابی مخصوصی طراحی شده اند که خروجی نور قرمز آنها بیشتر از انواع مشابه است به این ترتیب توازنی بین نور قرمز و آبی خروجی بوجود می آید.

چه میزان نور باید به یک گیاه آپارتمانی برسد؟

میزان نور مورد نیاز برای رشد بهینه، در هر گیاه متفاوت بوده و آنچه مسلم است میزان نوری که در منازل وجود دارد برای رشد اغلب گیاهان کافی نمی باشد. گیاهان از نظر نیاز نوری به سه دسته: نیازمند به نور کم، متوسط و زیاد تقسیم می شوند.
برای رشدگیاهان با نیاز نوری کم، باید بین ۵۰ تا ۲۵۰ شمع نور به گیاه برسد.

مدت زمان استفاده از نور مصنوعی برای رشد گیاهان：

شمع یا foot – candle واحد سنجش نور بوده و یک فوت- شمع، نوری است که سطح یک فوت مربعی (معادل ۹/۰ متر مربع )را از فاصله یک فوتی (معادل ۳۰ سانتی متر)  روشن کند .
برا ی یک گیاه با نیاز نوری کم، لامپی با توان ۱۰ یا ۱۵ وات برای هر ۹/۰ مترمربع کافی است.
گیاهان با نیاز نوری متوسط به ۲۵۰ تا ۱۰۰۰شمع نور برای رشد نیاز دارند و رشد بهینه در ۷۵۰ شمع بدست  می آید. برای داشتن نور مناسب، منبع نور باید متشکل از حداقل دو لامپ فلورسنت باشد و توان لامپ ها بیشتر از ۱۵ وات در نظر گرفته شود. تعداد لامپ با میزان فاصله منبع نور از گیاه تعیین می گردد.
گیاهان با نیاز نوری بالا رشد رضایت بخشی تحت نور مصنوعی نداشته و اگر قرار است تحت این شرایط قرار گیرند باید بیشتر از ۱۰۰۰ شمع نور به آنها بتابد. توان لامپها را بیشتر از ۲۰ وات که بر هر ۹/۰ متر مربع از عرصه رشد می تابد انتخاب کرده و منبع نور نیز واجد ۳ تا ۴ لامپ فلورسنت  باشد.
فاصله منبع نور با گیاه
فاصله ۱۵ تا ۳۰ سانتیمتر یک فاصله مناسب برای اغلب گیاهان است . بدیهی است با افزایش فاصله، از شدت نور قابل جذب کاسته می شود.
مدت زمان استفاده از منبع نور مصنوعی چقدر است؟
اگر هیچگونه نور طبیعی به گیاهان فضاهای داخلی نتابد، روزانه بین ۱۶ تا ۱۸ ساعت نور مصنوعی باید به گیاه تابانیده شود. اگر فضایی که گیاه در آن قرار دارد در معرض نور طبیعی باشد، ۱۲ تا ۱۴ ساعت هم کافی است. در این حالت نور مصنوعی را همزمان با زمان تابش نور طبیعی بکار برید.

چطور می توان بیشترین بهره را از نور مصنوعی موجود برد؟

اغلب لامپ های موجود در بازار واجد سطوح منعکس کننده بوده و به این ترتیب شدت نور بدون افزایش توان لامپ، افزایش می یابد. هم چنین طبیعی است که بطور دائم گرد و خاک سطح لامپها پاک گردد تا بیشترین تابش حاصل گردد. یکی دیگر از راههای افزایش شدت نور بدون افزایش مصرف انرژی، استفاده از رنگ سفید یا فویل آلومینیوم (با توجه به خاصیت انعکاس نور آنها)در دورتادور محیط رشد گیاهان می باشد.
برای آنکه نور به تمام بخش های گیاه (ساقه – برگ) برسد از لامپ های فلورسنت عمودی استفاده نمائید.  هم چنین اگر منبع نور در بالای گیاه قرار دارد برای آنکه به کناره ها و قاعده گیاه نیز نور کافی برسد،  از نور نقطه ای(در اطراف) بهره بگیرید.